Wznowienie znaków granicznych, wyznaczenie punktów granicznych – kiedy jest możliwe?

Punkty graniczne to punkty określające przebieg granicy nieruchomości, natomiast znaki graniczne to znaki z trwałego materiału umieszczone w punktach granicznych lub trwałe elementy zagospodarowania terenu znajdujące się w tych punktach. Czym jedne różnią się od drugich? Otóż myśląc o punkcie granicznym, mamy do czynienia z czymś niematerialnym, abstrakcyjnym, bliżej niezdefiniowanym. Natomiast znaki graniczne stanowią konkretną rzecz materialną o sprecyzowanym kształcie, rozmiarze i wadze, które każdy może zobaczyć i dotknąć.

Zgodnie z ustawą prawo geodezyjne i kartograficzne przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio mogą być wznowione bez przeprowadzania postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Oznacza to, iż procedura wznowienia znaków granicznych ma na celu przywrócenie ich stanu pierwotnego, istniejącego przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub przesunięciem poprzez fizyczne odtworzenie, stabilizację danego znaku na gruncie. Czynnikiem decydującym o możliwości zastosowania tej procedury jest istnienie dokumentów źródłowych o charakterze urzędowym, znajdujących się z zasobie geodezyjnym i kartograficznym, ukazujących jednoznacznie położenie pierwotne znaków. Położenie to powinno zostać wcześniej ustalone, zgodnie z właściwymi procedurami administracyjnymi lub sądowymi oraz powinno być bezsporne. Wystąpienie sporu co do położenia wznawianego znaku wyklucza możliwość przeprowadzenia takiej procedury, ponieważ może być on rozpatrzony tylko przez sąd.

Prawo geodezyjne i kartograficzne dopuszcza również możliwość odtworzenia punktów granicznych, które nie były nigdy stabilizowane i w których nie znajdowały się w przeszłości znaki graniczne. Z takimi sytuacjami mamy do czynienia zazwyczaj po podziale działki, gdy właściciel chce fizycznie określić na gruncie zasięg swojego prawa własności. Problem ten można rozwiązać w trybie czynności materialno-technicznych dokonując wyznaczenia punktów granicznych. Istotnym kryterium warunkującym możliwość przeprowadzenia tych czynności jest fakt, czy dane punkty były wcześniej ujawnione w ewidencji gruntów i budynków i czy istnieją dokumenty przyjęte do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego pozwalające określić ich położenie. Również w tym przypadku wystąpienie sporu co do położenia punktów uniemożliwia przeprowadzenie procedury.

Jak wygląda szczegółowy proces postępowania podczas czynności wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych?

Czynności wznowienia znaków granicznych i wyznaczenia punktów granicznych możne dokonać jedynie geodeta posiadający uprawnienia zawodowe w odpowiednim zakresie na podstawie zlecenia przez zainteresowane strony. Czynności te poprzedza analiza materiałów zgromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym, wywiad terenowy i stwierdzenie czy istnieją przesłanki do ich wykonania. Kolejnym etapem jest zawiadomienie zainteresowanych stron o dacie i miejscu wykonywania czynności. Bezpośrednio w terenie geodeta odtwarza położenie wznawianych znaków/wyznaczanych punktów na podstawie pierwotnych danych i osnowy pomiarowej, dokonuje ich markowania lub stabilizacji oraz wykonuje ich pomiar.

Z czynności wznawiania znaków granicznych lub wyznaczania punktów granicznych należy spisać odpowiedni protokół zawierający:

• oznaczenie kancelaryjne zgłoszenia pracy geodezyjnej,

• identyfikator oraz nazwę obrębu ewidencyjnego,

• numery działek ewidencyjnych,

• imię i nazwisko oraz numer uprawnień geodety uprawnionego sporządzającego protokół,

• datę sporządzenia protokołu,

• wskazanie przepisów, na podstawie których zostały wykonane czynności wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych,

• oznaczenie oraz nazwa dokumentów, na podstawie których dokonano wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych,

• imiona i nazwiska właścicieli nieruchomości, użytkowników wieczystych lub innych władających wykazanych w księgach wieczystych lub ewidencji gruntów i budynków albo osób ich reprezentujących,

• oznaczenie punktów granicznych objętych czynnościami wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych z uwzględnieniem oznaczeń tych punktów w operacie ewidencyjnym,

• opis sposobu stabilizacji lub markowania punktów granicznych,

• oświadczenia osób biorących udział w czynnościach, dotyczące czynności wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych,

• szkic określający położenie wznowionych znaków granicznych lub wyznaczonych punktów granicznych w odniesieniu do granic działek ewidencyjnych i trwałych szczegółów terenowych,

• wzmiankę o odczytaniu dokumentu przed podpisaniem,

• omówienie skreśleń i poprawek,

• podpis geodety uprawnionego sporządzającego protokół oraz podpisy osób biorących udział w czynnościach na każdej stronie protokołu,

• informacje o ewentualnych przyczynach braku podpisu ww. osób.

Z całości wykonanych czynności geodeta sporządza odpowiednią dokumentację, którą przekazuje do weryfikacji przez organ służby geodezyjnej i kartograficznej, do którego zostały zgłoszone prace geodezyjne.

Tak przeprowadzona procedura wznowienia znaków geodezyjnych/wyznaczenia punktów granicznych jest wykonana zgodnie z obowiązującym prawem. Więcej informacji na ten temat przeczytasz w innych naszych wpisach na blogu, gdzie regularnie dostarczamy wiele ciekawych porad i informacji związanych z prawem geodezyjnym.