Zdarzają się sytuacje, podczas których dochodzi do kłótni między właścicielami sąsiadujących ze sobą nieruchomości. Spory między nimi dotyczą często przebiegu granic ich działek ewidencyjnych oraz położenia punktów granicznych. W sytuacjach, gdy o słuszności roszczeń danej strony nie można rozstrzygnąć, ponieważ granice działki nigdy nie zostały ustalone lub gdy zostały ustalone, ale stały się sporne, a brak jest dokumentacji pozwalającej określić pierwotne położenie punktów granicznych, koniecznym może okazać się przeprowadzenie procedury rozgraniczenia nieruchomości. Zastanawiasz się, jak taka procedura wygląda, na czym polega i czy masz prawo wystąpić o jej wszczęcie? Zapraszamy do wpisu.
Rozgraniczenie nieruchomości – informacje ogólne.
Definicję rozgraniczenia nieruchomości można znaleźć w ustawie prawo geodezyjne i kartograficzne. Mówi ona, iż celem rozgraniczenia jest ustalenie przebiegu granic nieruchomości wskutek określenia położenia punktów i przebiegu linii granicznych. W takim przypadku musi również nastąpić utrwalenie znakami granicznymi na gruncie tych punktów oraz sporządzona odpowiednia dokumentacja z takich prac. Postępowanie rozgraniczeniowe przeprowadza się tylko dla nieruchomości gruntowych, w trybie administracyjnym lub sądowym. Może być ono wszczęte na wniosek uprawnionej strony (może nią być np. właściciel nieruchomości, współwłaściciel, użytkownik wieczysty lub nawet dowolna osoba wykazująca w tym swój interes prawny) lub z urzędu np. przy scaleniu gruntów, lub gdy brak jest wniosku strony, ale potrzeby gospodarki narodowej lub interes społeczny uzasadniają przeprowadzenie takiego postępowania. Składając wniosek o rozgraniczenie nieruchomości należy dostarczyć:
• dokumenty potwierdzające tytuł prawny do nieruchomości
• wypisy z rejestru gruntów dla nieruchomości objętych wnioskiem o rozgraniczenie
• kopię mapy ewidencyjnej ze wskazaniem granic spornych
• wydruk z księgi wieczystej
Jak wygląda procedura rozgraniczenia nieruchomości w trybie administracyjnym?
Postępowanie rozgraniczeniowe przeprowadza się zazwyczaj w pierwszym etapie trybem administracyjnym. Prowadzą je właściwi miejscowo wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast. Moment jego wszczęcia następuje w chwili skutecznego doręczenia wszystkim zainteresowanym stronom postanowienia o jego wszczęciu. W tym momencie prace geodezyjne związanie z ustaleniem granic przejmuje geodeta. Musi on posiadać odpowiednie uprawnienia zawodowe i upoważnienie danego organu do działania w jego imieniu. Praca geodety w takim przypadku rozpoczyna się od zgłoszenia pracy geodezyjnej oraz przeanalizowania dostępnych informacji zawartych w dokumentach geodezyjnych, księgach wieczystych, jak również tych otrzymanych od stron postępowania. Mając taką wiedzę, geodeta wyznacza termin rozpoczęcia czynności ustalenia przebiegu granic i doręcza stronom wezwania do stawienia się na gruncie. Spotkanie na gruncie rozpoczyna się od sprawdzenia obecności i ustalenia tożsamości zainteresowanych stron. Kolejną czynnością jest przeprowadzenie wywiadu terenowego mającego na celu odszukanie znaków granicznych oraz określenie położenia przedmiotowych punktów granicznych. Ustalenie granic może się odbyć na podstawie:
• znaków i śladów granicznych, map i innych dokumentów oraz punktów osnowy geodezyjnej
• zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy, ale tylko w przypadku braku znaków i śladów granicznych, map i innych dokumentów oraz punktów osnowy lub gdy są one niewystarczające, lub sprzeczne
• ugody granicznej zawartej przed geodetą, mającej moc ugody sądowej.
Zakończenie wszczętego postępowania administracyjnego może nastąpić tylko w określonych warunkach. Podstawowy zachodzi, kiedy dany organ wydaje decyzję o rozgraniczeniu, w oparciu o granice ustalone na podstawie zebranych dowodów lub oświadczeń zainteresowanych stron. Kolejny, gdy spór uda się zażegnać w skutek spisania ugody granicznej w obecności geodety. Ugoda taka, będąca ugodą materialnoprawną nie wymaga dodatkowego zatwierdzenia przez organ gminy i również kończy postępowanie rozgraniczeniowe. W sytuacjach, gdy nie ma możliwości porozumienia między stronami, nie doszło do zawarcia ugody przed geodetą i zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do wydania decyzji następuje umorzenie postępowania w trybie administracyjnym z jednoczesnym przekazaniem sprawy z urzędu do rozpoznania sądowi.
Kiedy w sprawach o rozgraniczenie nieruchomości decyduje sąd?
Warto wspomnieć, że wspomniany wyżej przypadek, w którym to sąd będzie zajmował się rozstrzygnięciem w kwestii rozgraniczenia nieruchomości, nie jest jedynym odosobnionym przykładem. Z sytuacją taką będziemy mieć do czynienia również, gdy organ publiczny wyda decyzję o rozgraniczeniu, lecz strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granic zażąda przekazania sprawy do sądu. Na takie odwołanie każda ze stron ma czas 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z art. 36 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości, lub jej części, jest również właściwy do przeprowadzenia rozgraniczenia, jeśli ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. Inną możliwością, w której to sąd decyduje o położeniu granic działki jest przypadek, w którym podczas wznawiania znaków granicznych wyniknie spór co do ich pierwotnego położenia — więcej o tym piszemy we wpisie o wznawianiu znaków granicznych.
Można więc zauważyć, że istnieją różne przyczyny i zdarzenia determinujące rozpoczęcie postępowania w sprawie rozgraniczenia nieruchomości, a także jego przebieg i zakończenie. Jeśli sam potrzebujesz porady i szukasz geodety, który podpowie i przeprowadzi Cię przez tę drogę administracyjną, zachęcam do kontaktu.
